Onderzoek naar waterkwaliteit

Op dit moment is de waterkwaliteit in ons gebied onvoldoende. In de afgelopen jaren hebben we de oorzaken hiervan onderzocht. De belangrijkste factoren die de huidige waterkwaliteit bepalen zijn:

  • een hoge (natuurlijke achtergrond)belasting van de nutriënten stikstof en fosfor;
  • onnatuurlijke inrichting en beheer van waterlopen en oevers;
  • onnatuurlijk peilbeheer;
  • vervuiling met metalen en/of microverontreinigingen.

Met deze inzichten was het mogelijk om nieuwe doelen af te leiden die meer realistisch zijn voor de situatie in ons gebied. Deze doelen worden vastgesteld door de provincie Noord-Holland en gelden voor het hele watersysteem (KRW-waterlichamen en bijbehorend overig water). In 14 van de 51 KRW-waterlichamen kan de belasting met fosfor en stikstof voldoende verlaagd worden voor het bereiken van helder soortenrijk water. Dit zijn voornamelijk gebieden die gevoed worden door regenwater of duinwater. In de andere gebieden blijft het water grotendeels troebel. Lokaal zijn er soms kansen voor verbetering. Deze hebben geen gevolgen voor de KRW.

Natuurvriendelijk onderhoud

Door beheer en onderhoud sturen we op de ecologische waterkwaliteit. Begroeiing op de oevers en in het water biedt leefgebied voor veel soorten. Dit draagt in belangrijke mate bij aan de biodiversiteit. Daarom laten we op plekken waar het kan de begroeiing zoveel mogelijk staan en vragen we onze onderhoudsplichtigen om dit ook te doen. Van belang hierbij is dat de aan- en afvoer van water geborgd blijft en dat het water voldoende diepte houdt.

Gezonde leefomgeving voor vissen

Vissen horen bij gezond water. De vele gemalen en stuwen in ons watersysteem voor peilbeheer hinderen vissen in hun bewegingsvrijheid binnen het watersysteem en met het buitenwater (zoals de Waddenzee en het IJsselmeer). Dit noemen we vismigratieknelpunten(externe link). We hebben al veel van deze vismigratieknelpunten opgelost, bijvoorbeeld rond het Noordzeekanaal(externe link) en bij gemaal Nauerna(externe link). We gaan door met het oplossen van de resterende vismigratieknelpunten. Daarbij volgen we drie sporen: het routespoor, het gemalenspoor en het optimalisatiespoor. Zie voor meer informatie de Kadernota vis.

Waterbodems en baggeren

De waterbodem is belangrijk voor de waterkwaliteit. De meeste (in het verleden) vervuilde waterbodems in ons gebied zijn schoongemaakt. Ook de resterende vervuilde waterbodems pakken we aan. Daarnaast zijn waterbodems een bron voor stikstof en fosfaat en zorgen ze voor troebelheid van het water door zwevende slibdeeltjes. In andere gevallen leidt de afbraak van plantenresten in de waterbodem tot een lager zuurstofgehalte in het water.

We hebben onderzocht of (vaker) baggeren van waterbodems zorgt voor een betere waterkwaliteit. Dit blijkt alleen effectief als de aangroei van slibdeeltjes (baggeraanwas) ook wordt verlaagd en de ondergrond onder de bestaande waterbodem schoner is. Het verlagen van de baggeraanwas is vanwege de hoge nutriëntenbelasting in veel gebieden niet haalbaar. In combinatie met het isoleren van meertjes en daarmee het stoppen van aanvoer van nutriënten kan baggeren wel effectief zijn.